|
|
|
|
AVUKAT
|
|
|
PAZARBAŞI HUKUK BÜROSU
|
|
|
||
NÜFUS PLANLAMASI HİZMETLERİNİ YÜRÜTME
YÖNETMELİĞİ
Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi: 21.9.1983, No: 83/7083
Dayandığı Kanunun Tarihi : 24.5.1983, No: 2827
Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi: 6.10.1983, No: 18183
Yayımlandığı Düsturun Tertibi : 5, Cildi: 22, S. 3357
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Amaç:
Madde 1 - Bu yönetmeliğin amacı, kişilerin istedikleri sayıda, istedikleri
zaman çocuk sahibi olmalarını sağlamak için nüfus planlaması eğitim, öğretim
ve
uygulama hizmetlerinin Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının koordinatorlüğünde
ülke düzeyinde yürütülmesini sağlamaktır.
Kapsam:
Madde 2 - Bu yönetmelik nüfus planlaması eğitim, öğretim ve uygulama hizmet-
lerini yürütmekle yükümlü bulunan Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı ile, Milli
Savunma, Milli Eğitim, Sosyal Güvenlik Bakanlıkları, Yüksek Öğretim Kurumları,
Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu, Sosyal Güvenlik Kurumları, tüm kamu kurum
ve
kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki ilgili meslek kuruluşları, özel ve gönül-
lü kuruluşları kapsar.
Tanımlar:
Madde 3 - Bu yönetmelikte geçen deyimlerden,
"Bakanlık" Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığını,
"Bakan" Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanını,
"Kurul" Nüfus Planlaması Danışma Kurulunu,
"Sağlık Müdürü", Sağlık ve Sosyal Yardım Müdürünü,
"YÖK" Yüksek Öğretim Kurulunu,
"Örgün Eğitim" İlk, orta ve yüksek öğretim veren kurumlarda yapılan
eğitimi,
"Yaygın Eğitim" Yetişkinlere uygulanan hizmet içi ve halk eğitimini,
"Klinik" Nüfus Planlaması kliniğini,
"Tüzük" Rahim Tahliyesi ve Sterilizasyon hizmetlerinin yürütülmesi
ve denet-
lenmesi hakkında tüzüğü ifade eder.
Hukuki Dayanak:
Madde 4 - Bu yönetmelik 2827 sayılı Nüfus Planlaması Hakkında Kanunun 3 üncü
maddesinin 1 inci fıkrasına dayalı olarak hazırlanmıştır.
İKİNCİ BÖLÜM
Hizmetler
Hizmetler:
Madde 5 - Nüfus planlaması eğitim, öğretim ve uygulama hizmetleri Bakanlık
koordinatörlüğünde tüm kamu kurum ve kuruluşları, kamu niteliğindeki ilgili
mes-
lek kuruluşları, özel ve gönüllü kuruluşların işbirliği ile yürütülür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Eğitim Hizmetleri
Yaygın Eğitim:
Madde 6 - Bakanlık Aile Planlaması - Ana ve Çocuk Sağlığı Genel Müdürlüğü,
nüfus planlaması yaygın eğitim hizmetlerinin belli bir proğram ve düzen içeri-
sinde ülke düzeyinde yürütülmesini sağlar. Nüfus planlaması eğitiminin illerde
uygulanmasında Vali, İl Sağlık Müdürü ile Aile Planlaması - Ana ve çocuk Sağlığı
Şube Müdürü görevlidir. Bu görevlerin yürütülmesinde ildeki ilgili kuruluşlarla
işbirliği yaparlar.
1) 5'inci maddede belirtilen kurum ve kuruluşlar, yaygın eğitim hizmetleri-
nin yürütülmesinde görev alır.
2) Silahlı Kuvvetler, nüfus planlaması eğitimini Bakanlıkla işbirliği yapa-
rak kendi kurallarına göre uygular.
3) Türkiye Radyo - Televizyon Kurumu, nüfus planlaması eğitim programını
Bakanlıkla işbirliği yaparak hazırlar ve uygular.
4) Nüfus planlaması konusunda yapılacak yaygın eğitim programlarında aşağıda
belirtilen konular bulunur.
A - Erkek ve kadın üreme organlarının anatomi, fizyoloji ve gebelik fizyolo-
jisi,
B - Nüfus planlamasının gerekliliği,
C - Nüfus planlaması hizmetlerinin aile sağlığına yapacağı katkılar,
D - Gebeliği önleyici etkin yöntemlerin neler olduğu ve bu yöntemlere iliş-
kin yeterli bilgi,
E - Gebeliğin önlenmesi, sonlandırılması ve sterilizasyon, konuları,
F - Nüfus planlaması hizmetlerinin nerelerden ve nasıl sağlanacağı.
Örgün Eğitim:
Madde 7 - Orta öğretim kurumlarından başlamak üzere tüm resmi ve özel okul-
ların eğitim, öğretim programlarında nüfus planlaması konusuna yer verilir.
1) Okullarda yapılacak nüfus planlaması eğitiminin kapsamı ve içeriği peda-
gog ve program geliştiricilerinin de görüşleri alınarak Bakanlık ve Milli Eğitim
Bakanlıklarınca hazırlanır.
2) Yüksek öğretim kurumlarında yapılacak nüfus planlaması eğitiminin kapsamı
Bakanlık ve yüksek öğretim kurumlarınca birlikte hazırlanır.
Meslek Eğitimi:
Madde 8 - Sağlık ve yardımcı sağlık personeli yetiştiren resmi ve özel okul-
ların eğitim, öğretim programlarında teorik ve uygulamalı nüfus planlaması konu-
larına yer verilir.
1) Yardımcı sağlık personeli yetiştiren resmi ve özel okullar, eğitim, öğre-
tim programlarında nüfus planlaması konularını Bakanlıkla işbirliği yaparak
ha-
zırlar.
2) Tıp Fakültelerinde mezuniyet öncesi ve sonrası nüfus planlaması eğitimi-
nin hangi bilgi ve becerileri kapsayacağı Bakanlık ile YÖK tarafından ortaklaşa
hazırlanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Nüfus Planlaması Hizmetlerinin Düzenlenmesi
Merkez:
Madde 9 - Nüfus planlaması hizmetlerini Bakanlık adına Aile Planlaması - Ana
ve Çocuk Sağlığı Genel Müdürlüğü yürütür. Aile Planlaması - Ana ve Çocuk
Sağlığı Genel Müdürlüğü, hizmetin plan ve programlarını yapmak, uygulamak,hizmet
veren resmi ve özel kuruluşlara ilaç, araç - gereç ve bilgi desteği sağlamak,
bunları denetlemek, değerlendirmek ve geliştirmekle yetkili ve sorumludur.
Nüfus Planlaması Danışma Kurulu:
Madde 10 - Bakanlık, nüfus planlaması konusunda diğer kurum ve kuruluşlar
arasında koordinasyonu sağlamak üzere "Nüfus Planlaması Danışma Kurulu"
kurar.
1) Bu kurul, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek
kuruluşlarının temsilcilerinden aşağıda açıklandığı şekilde teşekkül eder.
A - Bakanlıktan;
Aile Planlaması - Ana ve Çocuk Sağlığı Genel Müdürü,
Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü,
Tedavi Hizmetleri Genel Müdürü,
Sağlık Eğitimi Genel Müdürü,
Araştırma Planlama Koordinasyon Kurulu Başkanı,
Baş Hukuk Müşaviri.
B - Diğer kurum ve kuruluşlardan;
Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşar Yardımcısı,
Milli Savunma Bakanlığı Sağlık ve Veteriner Daire Başkanı,
Milli Eğitim Bakanlığı Sağlık İşleri Daire Başkanı,
Sosyal Sigortalar Kurumu Sağlık Hizmetleriyle İlgili Genel Müdür Yardımcısı,
Türkiye - Radyo Televizyon Kurumu Genel Müdür Yardımcısı,
YÖK Üyesi,
Türk Tabibler Birliği Başkanı,
Türk Ebeler Derneği Başkanı.
C - Nüfus planlaması konusunda bilimsel çalışma yapanlar arasından Bakan
tarafından iki yıl için seçilecek beş üye.
2) Kurul, Bakanın çağrısı üzerine olağan olarak yılda, 6 ay aralıkla 2 kez
salt çoğunlukla toplanır. Gerektiğinde Bakan, Kurulu daha sık toplantıya çağıra-
bilir. Kararlar salt çoğunlukla alınır.
3) Kurula, Bakan bulunmadığı durumlarda Bakanlık Müsteşarı başkanlık eder.
4) Kurul gündemi Bakanlık tarafından saptanır. Kurulun salt çoğunluğu ile
tespit edilen konular gündeme eklenebilir.
5) Kurul'un sekreterlik hizmetlerini Aile Planlaması - Ana ve Çocuk Sağlığı
Genel Müdürlüğü yürütür.
6) Kurul sekreterliği, toplantıdan 15 gün evvel toplantının yeri, tarihi ve
gündemini üyelere bildirir.
7) Kurulun görevleri;
A - Danışma kurulu üyeleri kendi kurum ve kuruluşları hakkındaki dönem ra-
porları ile ondan sonraki döneme ait çalışma programlarını hazırlayarak Danışma
Kuruluna sunar. Bu rapor kurul tarafından değerlendirilir.
B - Kurul, nüfus planlaması konusunda strateji tespit etmede ve hizmetlerin
yürütülmesi konusunda Bakanlığa istişarı görüş bildirir.
C - Kurul, yılda bir defa tüm kurum ve kuruluşlarda yürütülen nüfus planla-
ması hizmetlerini rapor halinde yayınlar.
Taşra:
Madde 11 - İl düzeyinde nüfus planlaması hizmetlerini yürütmekten Vali ve
İl Sağlık Müdürü yetkili ve sorumludurlar. Nüfus planlaması hizmetlerini il
dü-
zeyinde yürütmek üzere İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı olarak Aile Planlaması -
Ana
ve Çocuk Sağlığı Şube Müdürlüğü kurulur.
1) Vali Yardımcısı başkanlığında İl Sağlık Müdürü, Aile Planlaması - Ana ve
Çocuk Sağlığı Şube Müdürü ve nüfus planlaması eğitim ve uygulama hizmetlerine
katılacak kurum yöneticilerinin bulunacağı toplantıda, kurumların fiziki koşul-
ları, personel ve bunların eğitim durumları ve diğer hususlar dikkate alınarak
yürütecekleri nüfus planlaması hizmetleri hakkında karar alırlar. Toplantıda
alınan kararlar Vali onayından sonra bu hizmetleri yürütecek kurumlara ve Bakan-
lığa bildirir.
2) İl Sağlık Müdürü ve Aile Planlaması - Ana ve Çocuk Sağlığı Şube Müdürü il
düzeyinde yürütülen hizmetler ile denetleme sonuçlarını kapsayan "yıllık
çalışma
raporu"nu, Ocak ayı içinde Bakanlığa göndermekle yükümlüdür. Bu raporun
ekinde,
bir sonraki yıl içerisinde yapılacak çalışmalar ve bu çalışmalarda izlenecek
ilke ve yöntemler ile hedeflenen hizmetleri belirleyen "yıllık çalışma
programı"
da gönderilir.
3) Aile Planlaması - Ana ve Çocuk Sağlığı Genel Müdürlüğü il'lerden gelen
"yıllık çalışma raporu" ile "yıllık çalışma program"larını
inceler ve değerlen-
dirir. Programlar doğrultusunda gereken destek, uyarı ve emirler Bakanlıkça
il'e
bildirilir.
Denetim:
Madde 12 - İl düzeyinde yapılan nüfus planlaması hizmetleri ile bu hizmetle-
ri yürüten personeli Vali ve İl Sağlık Müdürü düzenli ve sürekli olarak denet-
ler. Denetlenen yerlerin sorumluları, denetim sonucunda saptanan eksiklikleri
giderir ve yapılan önerileri en kısa zamanda yerine getirir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Nüfus Planlaması Uygulama Yerleri
Nüfus Planlaması Kliniği:
Madde 13 - Bakanlıkça tespit edilecek yataklı tedavi kurumlarında "Nüfus
Planlaması Kliniği" açılır. Bu kliniklerin personel ve diğer harcamaları,
yatak-
lı tedevi kuruluşunun bağlı olduğu kurumca karşılanır.
1) Bu klinikte çalışan personel aşağıda belirtilmiştir.
A - Bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanı,
B - Eğitim görmüş ve yeterlik belgesi almış 2 pratisyen hekim,
C - Eğitim görmüş ve yeterlik belgesi almış iki yardımcı sağlık personeli
(hemşire, ebe - hemşire, ebe),
D - Bir sekreter,
E - Bir hizmetli.
2) Bakanlık dışındaki diğer kurum ve kuruluşlara bağlı kliniklere Bakanlık,
gerektiğinde araç - gereç, ilaç, verir ve eğitim desteği sağlar.
3) Nüfus planlaması klinikleri aşağıda belirtilen görevlerden tümünü veya
kliniğin durumuna göre 11 inci maddenin 1 inci fıkrasına göre belirlenen görev-
leri yürütür.
A - Gebeliği önleyici yöntemler hakkında halk ve personel eğitimi yapar,
B - Bu yöntemlerden gerekeni uygular veya gerekli açıklama yaparak kendile-
rine gebeliği önleyici ilaç ve araçları verir,
C - On haftaya kadar olan gebeliklerin rahim tahliye hizmetlerini yürütür,
D - On haftadan fazla olan gebeliklerde tüzükte belirtilen esaslara göre ra-
him tahliye hizmetlerini yürütür,
E - Acil durumlarda rahim tahliye hizmetlerini yapar,
F - İsteyen kadın ve erkeğe sterilizasyon ameliyatlarını yapar,
G - Kliniğin yürüttüğü hizmetlerle ilgili bilgileri toplar zamanında Sağlık
Müdürlüğüne gönderir.
4) Bir klinikte bulunması gereken araç - gereç, ilaç ve personel standardı
tüzük ekinde verilmiştir. Kliniğin belirlenen hizmetine göre bu standartta be-
lirtilen araç - gereç, ilaç ve personelin klinikte bulunması gereklidir.
Aile Planlaması - Ana ve Çocuk Sağlığı Dispanserleri:
Madde 14 - Aile Planlaması - Ana ve Çocuk Sağlığı Dispanserlerinde yürütüle-
cek nüfus planlaması hizmetleri aşağıda gösterilmiştir.
1) Nüfus planlaması konusunda halkı belirli bir programa göre eğitir.
2) Gebeliği önleyici ilaç ve araçların halka parasız olarak dağıtımını sağ-
lar.
3) Kurs görmüş ve "yeterlik belgesi" almış bulunan hekim, hemşire
ve ebeler,
kurumlarında rahim içi araç uygulamasını parasız olarak yürütür.
4) İlde bulunan hastane ve sağlık ocaklarıyla işbirliği yapar.
5) Nüfus planlaması hizmetleriyle ilgili tüm bilgi ve istatistikleri zama-
nında Sağlık Müdürlüğüne verir.
Sağlık Ocakları:
Madde 15 - Sağlık ocaklarında yürütülecek nüfus planlaması hizmetleri aşağı-
da gösterilmiştir.
1) Her yıl bölgesindeki onbeş ile kırkdokuz yaş grubundaki kadın ve erkekle-
ri tespit eder.
2) 1 inci bende göre tespit edilen kadın ve erkekleri eğitim programlarına
göre ev ziyaretleri sırasında veya sağlık ocağında eğitir.
3) Gebeliği önleyici ilaç ve araçların halka parasız olarak dağıtımını sağ-
lar.
4) Kurs görmüş ve "yeterlik belgesi" almış bulunan hekim, hemşire
ve ebeler,
kurumlarında rahim içi araç uygulamasını parasız olarak yürütür.
5) İlde bulunan hastane ve Aile Planlaması - Ana ve Çocuk Sağlığı Dispanseri
ile işbirliği yapar.
6) Nüfus planlaması hizmetleriyle ilgili tüm bilgi ve istatistikleri zama-
nında Sağlık Müdürlüğüne verir.
Sağlık Evleri:
Madde 16 - Sağlık evlerinde yürütülecek nüfus planlaması hizmetleri aşağıda
gösterilmiştir.
1) Her yıl bölgesindeki onbeş ile kırkdokuz yaş grubundaki kadın ve erkekle-
ri tespit eder.
2) 1 inci bende göre tespit edilen kadın ve erkekleri ev ziyaretleri sıra-
sında veya sağlık evinde eğitir.
3) Gebeliği önleyici ilaç ve araçların halka parasız olarak dağıtımını sağ-
lar.
4) Kurs görmüş ve "yeterlik belgesi" almış bulunan sağlık evi ebesi,
bağlı
bulunduğu sağlık ocağının denetimi altında rahim içi araç uygulamasını parasız
olarak yürütür.
5) Nüfus planlaması hizmetleriyle ilgili tüm bilgi ve istatistikleri zama-
nında sağlık ocağına verir.
Muayenehaneler:
Madde 17 - Gebeliği önleyici ve sonlandırıcı yöntemleri muayenehanelerinde
uygulayacak yetkili olan hekimler, tüzükte belirtilen gerekli koşulları sağlamak
ve araç - gereçleri bulundurmak zorundadırlar.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
İşyerlerinin Nüfus Planlaması Hizmetleri:
Madde 18 - İkiyüz ve daha yukarı sayıda işçi çalıştıran resmi ve özel tüm
kurum ve kuruluşlarla, işyerleri bir "Nüfus Planlaması Eğitim ve Uygulama
Bölü-
mü" açtıkları takdirde isteyenlere Bakanlıkça gerekli destek sağlanır.
İşyerle-
rinde açılan Nüfus Planlaması Eğitim ve Uygulama Bölümü yürüttükleri nüfus plan-
laması hizmetleriyle ilgili bilgileri bulundukları yerin sağlık yöneticisine
her
ayın sonunda verir.
Yürürlükten kaldırma:
Madde 19 - 6/12/1965 tarihli ve 12169 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Nü-
fus Planlaması Yönetmeliği" yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük:
Madde 20 - 832 sayılı Kanunun 105 inci maddesi uyarınca Sayıştay görüşü alı-
nan bu Yönetmelik Resmi Gazetede yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme:
Madde 21 - Bu yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
|
|
AVUKAT
|
|
|
|
PAZARBAŞI HUKUK BÜROSU
|
|
|
|
||
